Mag een opleiding annuleringskosten in rekening brengen als je stopt met een opleiding? Bijvoorbeeld in algemene voorwaarden? Stel je voor: je schrijft je in voor een opleiding. Maar voordat de opleiding begint, besluit je er toch vanaf te zien. Je laat de aanbieder weten dat je niet met de opleiding begint. De opleider begrijpt dit, maar zegt dat je wel verplicht bent om de volledige opleidingskosten te betalen. Zonder dat je ook maar 1 dag van de opleiding hebt genoten. In de algemene voorwaarden van de opleiding staat namelijk dat je hiertoe verplicht bent. Mag dit zomaar? Of kun je hier bezwaar tegen maken?
Het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch heeft in 2015 een uitspraak (ECLI:NL:GHSHE:2015:3001 – Verschuldigdheid opleidingskosten) gedaan in een vergelijkbare situatie. In dat geval was er sprake van een student die zich had ingeschreven voor een opleiding, maar de overeenkomst vlak voor aanvang van de opleiding beëindigde. Vervolgens vorderde de opleider betaling van de volledige opleidingskosten van de student, die daarop naar de rechter stapte. Hoe zit het met de annuleringskosten opleiding? We leggen het hieronder aan je uit.
Het Gerechtshof oordeelde (kort samengevat) als volgt:
R.o. 3.6.7.: Een bepaling in algemene voorwaarden die de cursist verplicht om de volledige opleidingskosten te betalen, indien de cursist de onderwijsovereenkomst voortijdig/tussentijds beëindigt, is onredelijk bezwarend voor een consument in de zin van artikel 6:233 aanhef en onder a BW.
R.o. 3.6.8.: Het hof vernietigt de onredelijk bezwarende bepaling in de algemene voorwaarden. Voor gematigde toepassing van een onredelijk bezwarende bepaling is geen plaats, aangezien de rechter gehouden is het beding te vernietigen op grond van HR 13 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:691, r.o. 3.7.2 en 3.7.3.
R.o. 3.7.3.: Een onderwijsovereenkomst is een overeenkomst van opdracht in de zin van art. 7:400 BW.
R.o. 3.7.4.: Ingevolge artikel 7:408 lid 1 BW kan de opdrachtgever (cursist/student) te allen tijde de overeenkomst opzeggen. Ingevolge artikel 7:408 lid 3 BW is de cursist/student, als consument, ter zake de opzegging geen schadevergoeding verschuldigd (behoudens de in artikel 7:406 BW geregelde onkosten en schade verbonden aan een specifiek gevaar). Hiervan kan niet worden afgeweken (art. 7:413 lid 1 BW). Er is sprake van een dwingendrechtelijke regeling, waardoor ook niet kan worden afgeweken van de opzeggingsmogelijkheid (“te allen tijde”) voor zover dit in het nadeel van de consument zou zijn.
R.o. 3.8.3.: Op grond van artikel 7:406 lid 1 BW is de cursist/student gehouden om aan de opleider de onkosten te vergoeden, die verbonden waren aan de uitvoering van de opdracht (het verzorgen van de opleiding), voor zover deze niet in het loon zijn begrepen. Deze aanspraak is beperkt tot kosten die passend zijn voor een goede uitvoering van de opdracht. Voorts heeft de opleider ingevolge art. 7:411 lid 1 BW recht op een naar redelijkheid vast te stellen deel van het loon.
R.o. 3.8.5.: Afspraken omtrent het afnemen van lesmateriaal (en de kosten daarvan) dienen te worden beoordeeld als koopovereenkomst. Ondanks dat een cursist/student het lesmateriaal niet heeft afgenomen/ontvangen, ontslaat dit de cursist/student niet van zijn/haar verplichting de voor dit lesmateriaal afgesproken prijs aan de opleider te voldoen. Het lesmateriaal dient vervolgens na betaling aan de cursist/student te worden afgegeven.
De volledige uitspraak van het Gerechtshof tref je hier aan: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHSHE:2016:286
Uit deze uitspraak blijkt dat een student de opleiding op ieder gewenst moment mag beëindigen en dat de student daarbij geen schadevergoeding aan de opleider verschuldigd is. Wel mag de opleider de onkosten en een redelijk bedrag aan loon in rekening brengen. Het moet daarbij gaan om bedragen die passend zijn voor de specifieke situatie.
Het is opvallend dat veel opleiders nog altijd de volledige opleidingskosten aan de student (consument) in rekening brengen bij (voortijdige) beëindiging. Maar dit is dus niet toegestaan volgens bovenstaande uitspraak.
Sommige aanbieders hanteren een staffel (vaste percentages) voor de annuleringskosten opleiding. De vraag is of het in rekening brengen van percentages wel is toegestaan. Je zou namelijk kunnen beargumenteren dat een vooraf vastgesteld, vast percentage geen passende weerspiegeling vormt van de in redelijkheid gemaakte kosten. Maar het gebruik van percentages geeft in ieder geval enige houvast richting de student. Het moet dan uiteraard wel gaan om redelijke percentages. Het verdient dus aanbeveling om deze percentages in algemene voorwaarden vast te leggen en de percentages te baseren op de periode waarin de student gebruik heeft gemaakt van de opleiding.
Wat verder opvalt in de uitspraak van het Gerechtshof is dat de kosten voor het afnemen van lesmateriaal niet onder de onderwijsovereenkomst (overeenkomst van opdracht) vallen, maar worden aangemerkt als (losse) koopovereenkomst. De student blijft in het geval van tussentijdse beëindiging dus de kosten voor lesmateriaal verschuldigd. In bovenstaande casus ging het om ongeveer € 850 aan lesmateriaal. De student moest dit bedrag alsnog aan de opleider betalen, ondanks dat de student uiteindelijk niet van start ging met de opleiding. Je zult de kosten voor het lesmateriaal wel duidelijk van te voren separaat moeten overeenkomen. Dit kan niet worden geregeld via de algemene voorwaarden. Maak hierover dus duidelijke afspraken met de student.
Wil je algemene voorwaarden op laten stellen? Of heb je een vraag over de annuleringskosten opleiding bij beëindiging? Neem dan contact met onze juristen op.
Foto door Anastasiya Gepp op Pexels
